Geçenlerde size Almanya'ya taşınma hikayemizi yazmıştım (Okumayanları hemen buraya alalım). Sırada Almanya'da nasıl iş bulunur, nasıl geçinilir, ne kadar bütçe gerek. Taşınalı 6 ay oldu ancak henüz iş bulamadım :) O zaman niye bu yazıyı yazıyorsun diye düşünebilirsiniz, haklı olarak. Ancak süreç konusunda bayağı bilgi sahibi oldum ve size bir kaç tüyo vermek isterim. Buyrun size adım adım iş bulma rehberi.
1) CV ve Cover Letter hazırlamak
CV elbette en önemli dokümanınız. Mutlaka fotoğraf ekleyin ve çok da uzun bir CV hazırlamayın. Eğer yeni mezun değilseniz işveren için en önemli bilgi son yıllarda edindiğiniz iş deneyimi. Çok deneyimliyseniz örneğin artık stajları vs yazmanıza çok da gerek yok. Almanlar çoğu zaman üniversite diplomanızı ve transcriptinizi de isteyebiliyor, bu belgeleri de hazır tutmanızda fayda var. Ayrıca aldığınız sertifika vs varsa bunları da mutlaka ekleyin. Ek olarak burada ayrıldığınız iş yerinden 'Arbeitszeugnis' denilen iş karnesi ya da referans mektubu gibi bir yazı veriyorlar. Bunu da genelde soruyorlar. Alabiliyorsanız eski müdürünüzden yazılı bir referans mektubu almaya çalışın.
CV'nin dışında bir de Cover ya da Motivation Letter hazırlamanız gerekli. Bu yazı 1 sayfayı geçmesin. Burada daha çok edindiğiniz deneyim ve uzmanlıklardan bahsedin. Ayrıca neden bu işe/şirkete ilgi duyduğunuzu ve sizi heyecanlandıran ne olduğunu ifade edin. Hem CV hem Cover Letter İngilizce olabilir.
2) Başvuru
Başvuruların tamamı internet üzerinden yürüyor. En yaygın site indeed. Onun dışında özellikle Berlin'de Startup işlerine başvurmayı düşünüyorsanız Gründerszene ve angel.co faydalı siteler. Ayrıca Almanlar Linkedin değil Xing adlı yerli malı Linkedin'i seviyorlar. Buradan da bir hesap açmayı ihmal etmeyin. İçerde bir arkadaşınız vs varsa tabii ki CV'nizi iletmesini rica edebilirsiniz.
3) İlk görüşme
Öncellikle genelde olumlu/olumsuz hep geri dönüş yapıyor başvurduğunuz şirketler. Eğer olumluysa sizi ilk bir iş görüşmesi için davet ediyorlar. Ancak bu ilk görüşme yüz yüze değil telefonda yapılıyor. Çok nadiren video konferans da yaptığım oldu. Yani siz başvurduğunuz şehirde olsanız bile sizi ofise çağırmıyorlar. Bu ilk görüşme genelde IK'cıyla yapılıyor. Size klasik kendinden bahset, neler yaptın, neler bekliyorsun gibi sorular soruyor. Ayrıca şirket ve pozisyon hakkında bilgi veriyorlar. Yine burada özellikle dikkatimi çeken bir konu, size en baştan maaş beklentinizi soruyorlar, hatta bunu başvuru yazınızı belirtmenizi istiyorlar.
4) İkinci görüşme
Tebrikler, ilk görüşmeyi geçtin demek! Bu aşamada artık birlikte çalışacağınız yöneticiyle görüştürüyorlar genelde. Çoğu zaman yine telefonda, bazen yüz yüze. Bu görüşme daha spesifik sorularla geçiyor. pozisyonla ilgili size türlü türlü sorular soruyorlar. Bazen case study de olabiliyor. Bazı durumlarda size Case study'yi önceden mail yoluyla iletip şu tarihe kadar hazırla gel bize sun da diyebiliyorlar. Biraz pozisyona göre değişiyor ama özellikle yazılım işlerinde mutlaka bir vaka çalışması oluyor. İkinci görüşme genelde son aşama oluyor. Çok ender durumlarda, özellikle startuplarda, son olarak Founder/CEO ile tanıştırıyorlar.
5) Teklif aşaması
Henüz bu aşamaya geçememiş olsam da burada teklif alan arkadaşlardan aldığım bilgilere göre yazıyorum :) IK'cı sizi teklif için arıyor, öncelikle yıllık brüt maaş ve sonra da ıvır zıvır bilgileri veriyor. İşe başlangıç tarihleri genelde ayın 1. ya da 15.. Bizde ki gibi gel Pazartesi başla yok. Sen 5 hafta sonra desen de sabırlı bir şekilde bekliyorlar. Bunun dışında sözlü olarak kabul ettikten sonra email yoluyla sözleşme geliyor, siz imzalayıp gönderiyorsunuz.
6) Çalışma izni
Eğer yurt dışından başvuru yapıyorsanız ve çalışma izniniz hali hazırda yoksa işiniz elbette biraz zorlaşıyor. Mülakatları uzaktan yürütmek hiç problem değil ama bazı şirketler baştan oturma izninizin olmasını talep ediyor. Öncellikle sizin vizenize sponsor olacak şirketleri bulmanız önemli. Ancak bu Amerika'da olduğu kadar zor bir iş değil Almanya'da. Eğer spesifik bir uzmanlık alanınız varsa işiniz çok daha kolaylaşıyor (örn. yazılımcı, tasarımcı gibi). Bu tarz iş gücüne burada ihtiyaç var ve yurt dışından alım çok yaygın, özellikle Berlin'de. O yüzden çekinmeyin başvuru yapın. İş teklifi aldıktan sonra 3 yıllık oturma iznine başvurabiliyorsunuz ve genelde 2-3 aya çıkıyor. Taşınma maliyetleri konusunda da şirketler destek veriyor.
7) Almanca bilmek zorunda mıyım?
Berlin için konuşmak gerekirse, hayır. Burada Almanca bilmeden çok rahat çalışabilir ve yaşayabilirsiniz. Herkes ya İngilizce ya Türkçe biliyor :) Büyük kurumsal şirketler genelde Almanca bilgisi istiyor ama bu da yine başvurduğunuz pozisyona göre değişiyor. Teknoloji/yazılım için genelde Almanca olmasa da iş bulmanız kolay ama örneğin Satış, Danışmanlık gibi pozisyonlarda Almanca istiyorlar. Her halükarda oturma iznine başvurduğunuz zaman sizi Almanca kursuna yollayacaklar ve ilk aşamada A1 (en düşük seviye) Almanca öğrenmeniz gerekecek. Uzun vadeli kalmayı planlıyorsanız mutlaka Almanca öğrenmeye gayret gösterin.
Şimdi gelelim bir diğer önemli konuya: Almanya'da yaşamanın maaliyeti ne kadar, ne kadar maaş talep etmeliyim?
Maaşlar hep yıllık ve brüt olarak konuşuluyor. Biz Türk olarak Euro'yu 4.5 ile çarptığımız için 2000 Euro maaş bile çok iyi bir rakam oluyor ancak unutmayın ki giderleriniz de artık Euro olacak, o yüzden bir kere Türkiye'deki maaşınızla karşılaştırmayı bırakın. Bir diğer faktör, eğer evliyseniz, ilk aşamada büyük ihtimal sadece eşlerden biri çalışıyor olması olacak. Ama güzel yanı eşlerden birine oturma/çalışma izni çıkınca eşe de çıkıyor, yani işlere başvurmaya başlayabilir. Yazdığım rakamlar Berlin için ve iki kişi için. Münih, Hamburg gibi şehirler daha pahalı ama maaşlar da Berline göre daha yüksek (yaklaşık +%20).
Merkezi bir ev, 1+1, ortalama 60 metrekare - 800-1200 Euro, Türkiye'de de olduğu gibi merkezden ne kadar uzak o kadar ucuz ama işin güzeli merkeze en uzak noktadan bile yarım saate ulaşabiliyorsunuz. En merkezi noktalarda ise kiralar 1000Euroyu aşıyor
Evle ilgili diğer giderler (internet, su vs) yaklaşık 200 Euro
Aylık market giderleri - 200-300 Euro, biz çok et oburuz, iyi bir referans olmayabilir :)
Aylık sınırsız toplu ulaşım bileti - 100 Euro, bazı şirketler buna destek oluyor, ama genelde bizde olduğu gibi yemek/yol parası yok
Dışarda yemek - Ortalama kişi başı 10 Euro, daha şık yererde 25 Euro
Spor salonu üyeliği - Aylık 20-40 Euro
Cep telefon kontratı - Aylık 20-50 Euro
Yani bu tabloya göre aylık sabit giderler genelde 1500-2000 Euro arası gibi, tabii bu çok kişisel bir durum ama tek kişi olsanız bile net 2000 Euro'dan (yani yaklaşık 3200 Euro brüt) az maaşla işiniz zor.
Şimdilik bildiklerim bu kadar, umarım Almanya'da işe başvurmayı düşünenler için faydalı olmuştur. Başka sorularınız varsa lütfen aşağıdaki yorum kutusuna ekleyin :) Almanya'da hayat nasıl yazım için tıkla.